Een zuidelijke passage over de Barentszee
EEN GOED INGEGRAVEN ANKER
De volgende ochtend, niet al te vroeg, lichtten we het anker om aan onze passage naar het zuiden te beginnen. Of beter gezegd: we probeerden anker binnen te halen. Het anker zat rotsvast nadat het Yuma zo'n 30 uren in een wind van 40-24 knopen op de plek had gehouden. We kregen de eerste 40 meter van de ketting binnen met de ankerlier, en toen 'klonk!', niks meer. Het anker leek behoorlijk vast te zitten in de modder. De vorige dag was dit vastzitten een goede zaak geweest, maar nu zouden we echt liever hebben dat het los zou komen. Vreemd genoeg hadden we geen zin om onze SCUBA-uitrusting aan te trekken en het anker los te wurmen in ijskoud gletsjerwater zonder enig zicht – stel je voor dat je onder water tegen een walrus of een ijsbeer aan zou zwemmen…! We bleven dus heen en weer varen over de ankerplek om te proberen het anker los te wurmen. In eerste instantie trok de ankerketting de boot wat naar beneden, maar na een paar voorzichtige pogingen lukte het en kwam het anker boven water met een flinke hoeveelheid modder op de armen. Hoera, los!
Uitzicht over Bellsund vanaf Van Keulenhamna.
Uitzicht richting Recherchebreen.
VAARWEL SPITSBERGEN
Nadat we het anker hadden schoongemaakt, voeren we de Van Keulenhamna uit naar de Bellsund en richting open zee. Kort nadat we vertrokken waren, verliet SY Snow Bear, die de afgelopen dagen op een even onaangename plek voor anker had gelegen, hun ankerplaats aan de noordkant van Bellsund, ook richting het zuiden. We zouden onderweg radiocontact houden – een beetje gezelschap op de Barentszee passage voor het-geval-dat.
We verlaten Bellsund.
We konden een tijdje met de wind mee met de genua varen, maar tegen de tijd dat we de open zee bereikten en de koers veranderden richting het zuiden naar Noorwegen, stond er geen zuchtje wind. We hadden dus opnieuw de keuze om de motor te starten of om te rollen in een zacht glooiende, glasachtige zee. We kozen voor het eerste; ons kort weergat gaf ons niet de tijd om dagen op wind te gaan wachten.
Deze keer hadden we wel een mooi uitzicht op de zuidelijke kustlijn.
En die uitzichten waren, zoals gewoonlijk, spectaculair.
Terwijl we naar de open zee voeren, daalde een lage grijze wolk neer over de toppen van Spitsbergen. Voordat de bergen in het grijs verdwenen, werden we nog op een laatste show met dramatische verlichting getrakteerd. Gletsjers schitterden in brilliant zonlicht dat van onder en achter de donkergrijze wolken op de kust scheen, terwijl berghellingen okerkleurig gloeiden tegen de donkere zeeën en zware luchten.
We hadden verschillende emoties toen we Spitsbergen langzaam uit het zicht zagen verdwijnen. Davids hart werd bijna gebroken toen hij deze prachtige plek verliet. Zucht. Hoewel ook wat verdrietig om te vertrekken, keek Frederieke uit naar iets minder extreme omgevingen.
Het landschap bleef tot het einde spectaculair.
Een van onze laatste uitzichten op Spitsbergen.
ONTMOETING MET EEN BULTRUG
Hoewel we niet de tijd hadden om te wachten op wind, die volgens de weersvoorspellingen niet zo dicht bij de kust zou komen, hadden we wel genoeg tijd om wat wilde dieren te kijken. Na een paar uur en ruim uit de kust van Spitsbergen, zag Frederieke in de verte een walvis spuiten. We hadden geen grote walvissen meer gezien sinds we op Spitsbergen waren aangekomen, dus dit was een kans om wat van de lokale bewoners te ontmoeten. We voeren tot op een paar honderd meter van de walvis en dreven toen met hem mee en keken toe.
There she blows!
De walvis was een bultrug, zwart en wit en vol met zeepokken. Tijdens ondiepe duiken zwom het recht of op de zij door het water, met de mond wijd open, en kwam vervolgens boven met een mond vol water en vis, en wellicht ander spul zoals plankton. Stormvogels vlogen er actief omheen, maar leken niet te eten, dus het leek waarschijnlijk dat de walvis voornamelijk plankton aan het eten was. De bultrug maakte zich totaal geen zorgen om ons, en bleef ongeveer een uur rondom, onder and naast ons zwemmen.
De walvis was heerlijk aan het eten en was niet in het minst bezorgd over ons. .
De bultrug bleef zo lang in de buurt dat we SY Snow Bear via de radio lieten weten dat ze dichterbij moesten komen om de walvis te bekijken. Ze hadden via de AIS al gezien dat we gestopt waren, en vroegen zich al af of alles met ons in orde was. Ze voeren slechts 2 of 3 mijl bij ons vandaan, en nadat we ze over de etende bultrug hadden verteld, veranderden ze snel van koers en kwamen onze richting uit.
Bultrug achter Yuma (foto met dank aan Sarah Pedersen).
Meer fotos van etende bultrug.
Na ongeveer twee uur met de bultrug te hebben doorgebracht, moesten we toch maar eens verder gaan varen en zetten we koers zuidwaarts de Barentszee in.
Nog een laatste blik op de bultrug.
De volgende paar dagen was de wind wisselvallig, met als gevolg dat de zeilen op en neer gingen, en de motor aan en uit. Een ontspannen tocht naar het zuiden was niet echt aan de orde, omdat we twee grote delen van de Barentszee moesten ontwijken die tijdelijk afgesloten waren, en we ook een storm voor moesten zijn die volgens de weersverwachting langs de Noorsre kust zou ontstaan. Dus probeerden we een snelheid van minstens 5 knopen aan te houden, met zeilen, met de motor, of met allebei.
ZEILEN DOOR WATEREN VAN GEOPOLITIEK BELANG
Voordat we Spitsbergen verlieten, had Frederieke de weersvoorspelling en waarschuwingen gecontroleerd voor het gebied waar we doorheen zouden varen, van Van Keulenhamna naar Harstad. Deze keer werd er een nogal fascinerende waarschuwing geplaatst voor grote gebieden ten noorden en ten zuiden van het eiland Bjørnøya, namelijk dat deze gebieden vanwege Russische raketproeven vijf dagen lang afgesloten zouden worden voor al het zee- en luchtverkeer. Dat was nog eens spannend…! Gelukkig betekende dat, voor onze passage naar Harstad, we langs de westelijke rand van deze gebieden konden varen zonder al te veel tijd te verliezen. Niettemin hadden we de gebieden in onze kaartplotter gezet om er zeker van te zijn dat we er niet per ongeluk in terecht zouden komen, gezien de sterke stromingen van de Barentszee.
De middernachtzon zorgde voor spectaculair vuurwerk in de Barentszee.
Gedurende de twee dagen dat we langs deze gebieden voeren, hebben we gelukkig geen vuurwerk gezien of gehoord, van mogelijke raketten die in de lucht werden geschoten (of, per ongeluk ergens bij ons in de buurt in de zee landden...). Wat David en SY Snow Bear tijdens hun wachten wel opmerkten, was zeer interessant VHF-radioverkeer. David hoorde “Warship, warship”, terwijl SY Snow Bear (die vermoedelijk wat dichterbij aan het varen was) een meer gedetailleerd “Russian warship, russian warship, this is US warship"te horen kreeg, gevolgd door een hele hoop niet te ontcijferen nummers en codes. Geen van beide schepen was ook maar ergens te zien, ook niet op de AIS, en wie weet waar ze over communiceerden (misschien waren ze recepten voor kaneelbroodjes aan het uitwisselen?). Ondertussen lag Frederieke lekker te slapen in haar kooi, zich totaal niet bewust van de Koude Oorlog heropvoering die vlakbij plaatsvond.
Eén van de laatste keren dat we de middernachtzon zouden zien…
IN DE BUURT VAN DE NOORSE KUST
Tijdens de laatste 48 uur van de passage verbeterde de wind tot matig en stabiel, en konden we eindelijk bakboord lekker aan de wind zeilen. Daarbij veranderde de motregen in echte regen, en begonnen de golven wat hoger te worden. Dichterbij de kust werd de wind nog wat sterker tot vrij krachtig en duwde een verwarrende combinatie van golven voor zich uit.
Ons eerste zicht op de Noorse kustlijn, grijs en bewolkt, precies zoals we deze zes weken eerder hadden verlaten.
Net voor de kust ten noordoosten van Andenes springt de oceaanbodem binnen een afstand van een paar kilometer omhoog van 2500 meter naar 200 meter, en de zeeën gedragen zich er naar. Voor ons betekende dat we een natte rodeo-rit terug de Noorse fjorden in hadden, en ook nog eens midden in de nacht in het pikkedonker. Bij deze steile afgrond duiken potvissen naar beneden om zich te voeden met grote inktvissen, en komen vervolgens naar boven om adem te halen. Helaas was het met de grote golven en harde wind onmogelijk om ze te zien, en werden we helaas niet nog eens getrakteerd op etende walvissen.
TERUG NAAR DE BESCHAVING
Met zonsopgang waren we in de bescherming van het vaste land aangekomen, en voeren we door aangename fjorden omzoomd met groen gras en hoge bossen. Het leek allemaal een beetje onwerkelijk en landelijk na de kale rotsen en het vele ijs van Spitsbergen. Hier waren boerderijen en huizen en wegen en veerboten en kleine rubberboten met mannen die aan het vissen waren. Zouden we terug in de beschaving zijn?
En dan, om 1100 uur, precies vijf dagen na vertrek uit de Van Keulenhamna, lagen we aangemeerd in de jachthaven van Harstad naast SY Snow Bear. Klaar om ons slaaptekort van de laatste paar dagen in te halen!
